کد مطلب:20889 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:7

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

هنگام توبه و راز و نياز با خدا چه سوره يا آيهاي بهتر است خوانده شود؟

آن چه مسلّم و قطعي است، خواندن قرآن در هر حال، يكي از بهترين عبادتها و عامل مهمي براي نزديكي بنده به خدا است، در صورتي كه با توجه و تدبر در معنا و مفهوم آن خوانده شود. قلب با زمزمه آيات الهي صفا پيدا ميكند و رحمت و لطف خدا شامل انسان ميگردد، ليكن از آيات و روايات رسيده از ائمه اطهار: استفاده ميشود كه بهترين عمل و ذكر در وقتتوبه، عبارت است از: الف ـ استغفار: چون توبه به معناي بازگشت و رجوع بندة گناه كار به سوي معبود و پروردگار خويش است، بندهاي كه بر اثر گناه از مولاي خود دور شده و گناه بين او و خدا حجاب افكنده است، اكنون ميخواهد حجاب را با توبه كنار بزند، با مولاي خود آشتي كند، بايد خود را با استغفار، براي بازگشت و جلب نظر خدا آماده نمايد، استغفار طلب آمرزش است; انسان با اين ذكر به درگاه الهي عرض ميكند: خدايا من بد كردم، پشيمانم و از گناه خود آمرزش ميطلبم، مرا مورد عفو و لطف خود قرار ده; البته بايد استغفار از صميم قلب باشد و انسان با همة وجود از گناه پشيمان بوده، براي هميشه تصميم جدّي بر ترك گناه داشته باشد.

پيامبراكرم9 در اين باره ميفرمايد: براي هر دردي درماني است و درمان گناه، استغفار است.(مكارم الاخلاق، حسن طبرسي، ج 2، ص 89، نشر جامعه مدرسين.)

قرآن ميفرمايد: وَمَن يَعْمَلْ سُوَّءًا أَوْ يَظْـلِمْ نَفْسَهُو ثُمَّ يَسْتَغْفِرِ اللَّهَ يَجِدِ اللَّهَ غَفُورًا رَّحِيمًا ;(نسأ،110) كسي كه كار بدي انجام دهد يا به خود ستم كند، سپس از خدا طلب آمرزش نمايد، خدا را آمرزنده و مهربان خواهد يافت. استغفار در هر حال براي انسان لازم است. پيشوايان دين كه داراي مقام عصمت هم بودند در هر روز دهها بار از خدا طلب آمرزش ميكردند. استغفار عامل رفع عذاب و بلا است، علي7 در اين باره ميفرمايد: در زمين دو امان از عذاب براي مردم بوده كه يكي از آن برداشته شد و يكي ديگر باقي است، به آن كه باقي مانده چنگ بزنيد، اماني كه از مردم گرفته شده، وجود مبارك رسول خدا9 بود كه با رحلت آن حضرت اين امان هم رفت، اما اماني كه باقي است، استغفار است. سپس حضرت به اين آيه استشهاد ميفرمايد: وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ وَأَنتَ فِيهِمْ وَمَا كَانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَهُمْ يَسْتَغْفِرُونَ ;(انفال،33) خداوند تا تو در ميان آنها هستي، آنها را مجازات نخواهد كرد و نيز تا استغفار ميكنند خدا عذابشان نميكند.

ب ـ تضرع و گريه: از جمله كارهايي كه در وقت توبه، بسيار مفيد ميباشد، قلب شكسته و اشك و ناله است; بنده خود را با گناه مورد خشم و غضب خدا قرار ميدهد و بايد با گريه و ناله، رحمت او را جلبنمايد.

قرآن در اين باره ميفرمايد: ادْعُواْ رَبَّكُمْ تَضَرُّعًا وَخُفْيَةً إِنَّهُو لاَيُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ ;(اعراف،55) پروردگار خود را از روي تضرّع و در پنهاني بخوانيد. هم چنين رسول خدا9 ميفرمايد: خوشا به حال بندهاي كه خدا به سوي او نظر كرده و او در اثر خطايي كه انجام داده از خوف خدا گريه ميكند.(بحارالانوار، علامه مجلسي، ج 93، ص 335، نشر مكتبة الاسلام.)

ج ـ حمد و ثناي الهي: از جمله اموري كه لازم است انسان هنگام توبه و راز و نياز با خدا داشته باشد، تمجيد و ستايش ذات الهي است، انسان زماني كه در دعاهاي رسيده از ائمه اطهار: دقت ميكند، ميبيند آن بزرگواران، روش دعا و توبه را به ما آموختهاند. دعاها اغلب با درود بر پيغمبر و آل او آغاز ميشود، سپس به حمد و ثناي الهي پرداخته شده، آنگاه نعمتهاي الهي به خود ياد آوري گردد، سپس شروع به عذرخواهي و طلب آمرزش ميكنند. زيبنده است انسان در وقت توبه و راز و نياز با خدا، مناجات شعبانيه خمسة عشر و... كه همة آنها، در بردارندة دريايي از معارف و گنجهاي معنوي است، با حالت تضرّع و توجه به معنا و مفهوم آن بخواند و به اين وسيله، قلب و روح خود را صفا بخشد.